Córka Polka

Wchodzę do szpitalnego bufetu. Zajęte trzy stoliki. Przy każdym matka z córką. A gdzie wspaniali synowie?

Synowie są zapewne w pracy. Mają więc niepodważalne alibi. Jak to zatem robią córki, że jednak potrafią w ciągu dnia parę godzin poświęcić chorym, starym matkom? Ich tajemnica.

Oczywiście, to tylko przypadkowa obserwacja. Ale podobne sytuacje spotykam coraz częściej. Mam zaś doświadczenia z niejednego szpitala, w dwóch różnych miastach. Nie potrafię powiedzieć, czy to nowe zjawisko, nie mam bowiem porównań, ale intuicja mi podpowiada, że chyba to jednak znak nowych czasów.

Po pierwsze, nie trzeba znać statystyki, aby zauważyć, że kobiety żyją w Polsce dłużej. (Proszę wsiąść do warszawskiego tramwaju poza porannym szczytem, prawie same emerytki). Co nie znaczy, że na szpitalnych korytarzach nie widać starych mężczyzn, owszem są, ale jest ich zdecydowanie mniej i chyba mniej rzucają się w oczy. Chowają się w sobie, jakby już nie chcieli być widoczni. Krajobraz szpitalnych korytarzy, od rejestracji poczynając, na poradniach kończąc, to przede wszystkim tłum starych kobiet. Właśnie tłum. Kolejni ministrowie obiecują reformy, z których jednak nic dobrego dla chorych nie wynika. Ma rację pan Kalita, były rzecznik SLD, że każdy minister powinien zacząć urzędowanie od pobytu w szpitalu. Może nawet przed objęciem resortu powinien na parę dni położyć się anonimowo na oddziale, ale to chyba zbyt daleko idące oczekiwania.

Jak to zatem się dzieje, że mimo wszystko system działa? Zasługi wspaniałych lekarzy i oddanych pielęgniarek są nie do przecenienia. To jednak nie wystarczyłoby, gdyby nie zaangażowanie rodzin. Nie przypadkiem w większości szpitali praktycznie przestały obowiązywać godziny odwiedzin. Można przyjść o dowolnej porze. To rozsądne rozwiązanie: rodzina dogląda i dokarmia chorego, czyli w pewien sposób wyręcza szpital. Obserwowałem kiedyś z bliska żonę, która w porze południowej przynosiła mężowi pełnowymiarowy obiad, z deserem i kompotem, i wszystkie te wiktuały rozkładała na obrusie. Bywają ofiarne żony, mężowie też się starają, czasem wpadają synowie zajęci robieniem karier, lecz to córki sprawdzają się najpełniej w roli troskliwych opiekunek.

Przechodzę czasem obok nich, widzę, że bywają zmęczone. Zapewne musiały zrezygnować z jakiejś części swojej wolności, oddać czas matce, która bywa bezradna jak dziecko. One poruszają się w szpitalnej rzeczywistości o wiele pewniej. Taką przynajmniej odgrywają rolę. Zdarza się przecież, że same też już nie są młode.

Mamy w polszczyźnie piękny, historycznie uświęcony zwrot „matka Polka”. O której zresztą najczęściej pisali synowie, przypomnijmy choćby naszych romantycznych poetów, Słowackiego czy Mickiewicza („O matko Polko! Gdy u syna twego. W źrenicach błyszczy geniuszu świetność…”). Z dobrych wzorów korzystał Tadeusz Różewicz, wydając przejmujący tom „Matka odchodzi”. Córki są bardziej oszczędne w słowach, pewnie dlatego zostały pominięte. Nawet w polskim filmie, który przecież relacjom rodzinnym poświęcił sporo tytułów. Można wspomnieć takie kawałki jak „Matka swojej matki” z Joanną Żółkowską, Krystyną Jandą i jej córką Marią Seweryn, ale to nie jest najbardziej liczący się film w dorobku reżyserskim Roberta Glińskiego.

Jest ponoć na YouTube kanał poświęcony relacjom matki i córki, cieszący się coraz większym powodzeniem. Ale to za mało. Córki Polki czekają wciąż na poemat, który im się należy.